آزمون ضربه چارپی بر روی پلاستیک ها و محصولات پلاستیکی مانند پروفیل PVC-U برای تعیین خواص ضربه صورت می پذیرد. اساس این روش برخورد پاندول مشخص با انرژی و مشخصات تعیین شده بر روی نمونه اماده شده (دارای شکاف یا بدون شکاف) است که به صورت افقی و در نزدیکی دو انتهای آن روی تکیه گاه قرار گرفته است.
دستگاه قادر است تا انرژی جذب شده نمونه در هنگام شکست را ثبت کرده و استحکام مقاوت به ضربه چارپی محاسبه شود.
این آزمون در مقایسه با استحکام ضربه آیزود، در موادی که شکست برشی بین لایه ها یا اثرات سطحی بر عوامل محیطی را از خود نشان می دهند کاربرد بیشتری دارد.
استاندارد روش آزمون:
استاندارد ملی 9277 و ISO 179
روش انجام آزمون و آزمونه ها:
برای انجام آزمون چارپی چند حالت زیر وجود دارد که بستگی به استاندارد محصول و یا برگه مشخصات فنی مواد باید از آن استفاده کرد.
حالت اول: ضربه لبه ای (Edge)
حالت دوم: ضربه حالت تخت (Flat)
در آزمون هایی مانند آزمون ضربه چارپی بر روی پروفیل های پی وی سی که آزمون بر روی آزمونه های شکاف دار یا ناچ دار انجام می پذیرد، باید نوع شکاف نیز مشخص شود. به طور کلی سه نوع شکاف زیر در آزمون چارپی انجام می شود.
برای پروفیل های PVC-U شکاف نوع 1C ایجاد می شود.
این شکاف باید توسط تیغه ناچ زن که بر روی دستگاه CNC نصب می شود ایجاد شود تا با بالاترین دقت ممکن انجام شود.
به طور کلی 3 نوع آزمونه نیز برای پلاستیک ها به کار می رود که ابعاد هریک و فاصله تکیه گاه مناسب هریک در تست چارپی در جدول زیر موجود است.
در پروفیل های UPVC از آزمونه به ابعاد 50 در 6 میلیمتر استفاده می شود که بر روی آن ها 2شکاف در دو طرف آن در مرکز آزمونه از نوع 1C استفاده می شود.
باید حداقل 10 آزمونه تست و میانگین نتایج گزارش شود.
در استاندارد ویژگی محصول یا مشخصات فنی مواد اولیه انرژی پاندول ضربه زن نیز درج می شود. مانند پروفیل ها که توصیه شده از پاندول 1 یا 2 ژول استفاده گردد.
نمونه بین تکیه گاه مخصوص که در جدول فوق مشخص شده است قرار می گیرد، پاندول از حالت ابتدایی توسط مکانیزم سازنده دستگاه ضربه چارپی رها شده و به نمونه در یکی از حالت های لبه ای یا تخت برخورد می کند. به عنوان مثال برای پروفیل پی وی سی حالت آزمون تخت و محل اصابت ضربه بین دو شکاف ایجاد شده (فاصله 3 میلیمتری باقیمانده پس از شکاف) میباشد.
نمونه در اثر ضربه چارپی می شکند و دستگاه انرژی جذب شده توسط نمونه در هنگام شکست را ثبت می کند.
از تقسیم انرژی بر حسب ژول یا کیلو ژول ثبت شده بر سطح موثر آزمونه (فاصله باقیمانده بین دو شکاف یا عرض نمونه در حالت بردون شکاف ضربدر ضخامت آزمونه) استحکام نمونه به ضربه چارپی به دست می آید.
منبع:
پنجشنبه 23 آذر 1400