شرکت مهندسی آریانام

استاندارد های بین المللیBS4115 ، JIS K6339و ... در این زمینه موجود می باشند و استاندارد ملی 2806 نیز در این حوزه تدوین شده است که در اینجا مورد بررسی قرار می گیرد.

عنوان استاندارد: ويژگي ها و روشهاي آزمون شيلنگ مخصوص سمپاشهاي دستي (ISIRI 2806)

هدف و دامنه كاربرد

اين استاندارد ابعاد، ويژگي هاي ساخت و روش آزمون لوله هاي قابل انعطاف يا شيلنگهايي را كه جهت محلول پاشي تحت فشار در سمپاشهاي دستي (غيرموتوري) مورد استفاده قرار مي گيرند را بيان مي دارد .

فشار كار

اين نوع شيلنگها ممكن است با توجه به فشار كار در انواع سمپاشهاي دستي براي كار در فشارهایي تا بيشينه 1500 كيلوپاسكال توليد شوند .

ساختمان و ابعاد

بطور كلي جدار شيلنگهاي مخصوص سمپاش از سه لايه مختلف تشكيل مي شود :

لايه داخلي

لايه منجيت دار

لايه خارجي

ضخامت و رواداري قطر داخلي وخارجي براي دو اندازه استاندارد شيلنگ در جدول 1 استاندارد نشان داده شده است.

ويژگي هاي ساخت

لايه داخلي شيلنگ بايد نسبت به مواد شيميايي مقاوم باشد. اين لوله بايد بوسيله يك لايه يا لايه هایي از الياف طبيعي يا مصنوعي كه اصطلاحأ منجيت ناميده مي شود، پوشيده شده باشد. هر يك از لايه هاي منجيت نيز بايد با لاستيكي از جنس لوله داخلي پوشيده شده و لايه هاي مختلف شيلنگ بخوبي درهم آميخته و منسجم شده باشند تا اولا چسبندگي لازم در بين لايه ها وجود داشته و ثانياً شيلنگ از قابليت انعطاف كافي برخوردار باشد .سطح خارجي شيلنگ مي تواند صاف يا شياردار باشد .

در هيچ قسمت منجيت شيلنگ نبايد انقطاعي وجود داشته باشد. در جريان توليد به هر دليلي چنين وضعيتي پيش آيد لايه جديد بايد حداقل 6 ميلي متر نسبت به لايه قبلي پوشش داشته باشد. الياف صنعتي يا مصنوعي كه بعنوان منجيت مورد استفاده قرار مي­ گيرند بايد از انواع مرغوب انتخاب شوند و قابليت اشباع با تركيبات لاستيك مورد استفاده را داشته باشند تا شيلنگ توليد شده در جريان كار عادي و آزمون هاي كنترل كيفيت تحمل فشار هيدروليكي وارده را داشته و از دوام و استحكام كافي برخوردار باشد .

مقطع شيلنگ بايد كاملا شكل دايره اي داشته و ابعاد آن با آنچه كه در جدول 1 آمده است مطابقت داشته باشد. ساختمان شيلنگ در مقاطع مختلف يكسان بوده و دواير لايه ها متحدالمركز باشند. هيچگونه تاول، تخلخل و لك يا معايبي از اين قبيل بر روي آن مشاهده نشود. عمل ولكانيزاسيون باید به صورت كامل انجام شود تا شيلنگ در معرض تابش آفتاب يا قرار گرفتن در گرما و سرماي شديد نيز استحكام و دوام خود را از دست ندهد .

تركيباتي كه در ساخت لاستيكهاي شيلنگ مورد استفاده قرار مي گيرد بايد نسبت به حلالهاي شيميايي مقاومت داشته باشند. استفاده از لاستيك كلروپرن براي لايه خارجي و لاستيك نيتريل براي لايه داخلي توصيه مي شود .

استفاده از شيلنگهاي غيرلاستيكي منجيت دار يا بي منجيت كه از پي وي سي يا ساير انواع پلاستيك ساخته شده اند و در مقابل اثرات مخرب تابش آفتاب و حلالهاي شيميايي مقاومت لازم را دارند در صورتي مجاز است كه در جريان آزمونهاي اين استاندارد ويژگي هاي مطلوب را ارائه دهند .

بسته بندي و نشانه گذاري

بسته بندي: شيلنگهاي توليد شده بايد بصورت توپ يا بر روي قرقره پيچيده شده بسته بندي شده باشند. كمينه قطر دورهاي اوليه روي توپ يا قرقره نبايد از 15 سانتي متر كمتر باشد. سر شيلنگ بايد عمود بر محور طولي آن با يك برش و بصورت صاف قطع شود. بهتر است براي محافظت بيشتر توپ يا قرقره را با يك لفاف كاغذ با دوام يا پلاستيك غيرشفاف پوشانيد .

نشانه گذاري

در هر متر از طول شيلنگ نام يا علامت تجارتي توليد كننده و بيشينه فشار كار شيلنگ بايد چاپ شده باشد. روي بر چسبي كه بر روي هر قرقره يا توپ شيلنگ الصاق مي شود نيز ذكر نام يا علامت تجارتي توليد كننده ، بيشينه فشار كار و تاريخ ساخت يا كد مربوط به سري توليد الزامي است .

همچنین در صورتي كه توليد كننده با ارتقا كيفيت توليد ويژگي هاي داده شده در اين استاندارد را در توليدات خود بوجود آورده باشد مي تواند پس از كسب پروانه از مهر علامت استاندارد ايران در كنار ساير اطلاعات فوق الذكر استفاده نمايد.

نمونه برداري

بهر :در هر مجموعه از شيلنگهاي توليد شده آنهايي كه از نظر نوع مواد اوليه مصرفي و شرايط توليد يكسان هستند يك بهر را تشكيل مي دهند .

بررسي هاي لازم براي حصول اطمينان از تطبيق با استاندارد بر روي هر بهر به صورت جداگانه انجام مي گيرد .

همچنین نمونه برداري از شيلنگها بايد بصورت تصادفي انجام شود و تعداد نمونه لازم با توجه به مقدار شيلنگ موجود در هر بهر تعيين شود .

هر نمونه برداري جهت اجراي آزمون هاي اين استاندارد شامل مقادير ذكر شده در جدول 2 استاندارد مي باشد .

آزمونها

آزمون تحمل فشار هيدروليكي :

انتهاي دو نمونه از شيلنگ را با درپوش و بست مخصوص سمپاش مسدود نموده، سپس آنها را بشرح زير به مدت پنج دقيقه تحت اثر فشار هيدروليكي قرار دهيد :

نمونه اول : دو برابر فشار كار اسمي بيشينه 3000 كيلو پاسكال تحت اثر فشار وارده نبايد هيچگونه اثري از نشت آب ، تخلخل يا تغيير شكل در شيلنگ مشاهده شود .

نمونه دوم : سه برابر فشار كار اسمي بيشينه 4500 كيلو پاسكال تحت اثر فشار وارده نبايد تركيدگي در شيلنگ بروز نمايد.

آزمون كشش :

از جدار شيلنگهاي نمونه برداري شده دو قطعه مطابق با شكل 1 استاندارد و با اندازه هایي كه در جدول 3 استاندارد داده شده براي آزمون كشش تهيه كنيد .يكي از دو نمونه را بوسيله دستگاه كشش مورد آزمون قرار دهيد . تاب كششي بدست آمده از 800 نيوتن بر سانتيمتر مربع و ازدياد طول نسبي از 300 درصد نبايد كمتر باشد .

نمونه دوم را به مدت 7 شبانه روز در دمای 70 درجه سلسیوس نگهداری كرده , پس از اينكه به مدت 24 ساعت در دماي محيط قرار گرفته مورد آزمون كشش قرار دهيد .

تاب كششي و ازدياد طول نسبي كه در مورد اين نمونه بدست مي آيد نبايد نسبت به آنچه كه در مورد نمونه اول بدست آمده بيشتر از 25% تنزل نشان دهد .

آزمون شيميايي :

يك قطعه از شيلنگ را بطول 8 سانتي متر در محلولي از 60% نفت، 5% بنزن، 20% تولوئن و 15% كسيلن به مدت 48 ساعت و در دماي 60 درجه سلسیوس نگهداري كنيد . بلافاصله پس از خارج ساختن نمونه از محلول بيست و پنج ميلي متر از هر طرف نمونه را قطع كنيد. اندازه سطح مقطع نمونه باقيمانده كه بوسيله مناسبي اندازه گيري مي شود نبايد بيشتر از 25% با سطح مقطع آن قبل از قرار دادن درمحلول فوق تفاوت داشته باشد .

دهانه نمونه آزمايشي را بنحوي بفشاريد كه لبهاي آن به هم بچسبد ، در اين حال نبايد هيچگونه جدايي در بين لايه هاي منجيت و لاستيك مشاهده شود .

همچنين هيچگونه شكاف و ترك و پوسته پوسته شدن نبايد در سطح آن مشاهده شود .

آزمون دوام :

چهار قطعه از شيلنگ را با طول هر يك 15 سانتي متر بريده ، دو نمونه از آنها را با انحنايي مساوي قطر داخلي آن و در جهت خميدگي طبيعي دولا كنيد .دو نمونه ديگر را نيز به طريق فوق ولي در خلاف جهت خميدگي طبيعي دولا كرده و هر چهار نمونه را در اين وضعيت با گيره مقيد نمائيد .

يك نمونه از نوع اول و يك نمونه از نوع دوم را به مدت 7 شبانه روز در70 درجه سلسیوس نگهداري كرده و پس از اينكه 24 ساعت در هواي آزاد به دماي محيط رسيدند مورد معاينه قرار دهيد. هيچگونه ترك و شكاف نبايد در روي شيلنگ مشاهده شود .

در اين حال قيد يا گيره نمونه ها را باز كرده و هر يك از آنها را در خلاف جهتي كه خم شده بودند دولا كرده و رها نمائيد. اين عمل را يكبار ديگر تكرار كرده و سطح شيلنگها را مورد معاينه قرار دهيد. هيچگونه ترك و شكافي نبايد بر روي آنها مشاهده شود.

سپس دو نمونه باقيمانده را يكي در جهت خم طبيعي آن و ديگري در خلاف جهت خم طبيعي به روش فوق الذكر دولا كرده و مقيد نمائيد و به مدت 14 شبانه روز در محلي دور از تابش مستقيم آفتاب در هواي آزاد قرار دهيد. پس از اتمام مدت قيد را باز كرده و آنها را در خلاف جهتي كه خم شده بودند تا كرده و رها كنيد. اين عمل را يكبار ديگر تكرار كرده و سطح آنها را از نظر وجود ترك و شكاف مورد بررسي قرار دهيد. درخاتمه هر چهار نمونه را درجهت طولي شكافته و سطح داخلي آنها را معاينه كنيد. هيچگونه اثري از جدايي منجيت و لاستيك نبايد در آنها مشاهده شود. همچنين وجود ترك و شكاف در لاستيك شيلنگها مجاز نيست ليكن چين خوردگي قابل اغماض است .

تنظيم گزارش آزمون

پس از تكميل آزمونها گزارش كلي بايد اطلاعات زير را به ترتيب ذكر شده بيان نمايد :

الف ) عنوان آزمون

ب ) نوع شيلنگ

پ ) نام و علامت تجارتي به ثبت رسيده توليد كننده

ت ) نمونه از سوي توليدكننده يا فروشنده جهت آزمون ارائه شده است. نمونه توسط كارشناسان ذيربط بصورت تصادفي از ميان سري توليد كارخانه انتخاب شده است.

ث ) هدف از اجراي آزمون

ج ) روش اجراي آزمون

چ ) عناوين آزمونها و نتايج حاصله

ح ) بحث و نتيجه گيري از اجراي آزمون و توصيه هاي فني

خ ) نام و نام خانوادگي و عنوان مجريان آزمون

همچنین فرمهاي گزارش آزمون كه حين اجراي اين استاندارد براي شيلنگهاي مخصوص سمپاش مورد استفاده قرار مي گيرد به پيوست استاندارد ارائه شده اند و قابل دسترسی می باشد.

شرکت مهندسی آریانام علاوه بر پوشش دهی تمامی آزمون های این استاندارد آمادگی خود را برای آموزش و ارائه خدمات بازرسی و نمونه برداری انواع شیلنگ اعلام می دارد. همچنین ارائه خدمات مشاوره جهت دریافت نشان استاندارد برای انواع شیلنگ توسط کارشناسان مجموعه دانش بنیان آریانام صورت می پذیرد.