شرکت مهندسی آریانام

کوليس

تاريخچه کوليس

در سال ۱۹۴۹ فردی به نام ميتوتويو اولين پروانه ساخت کوليس را کسب کرد و توليد آن را در همان سال در کارخانه ميزونوکوچی (Mizonokuchi) در شهر کاوازاکی ژاپن شروع کرد. در سال ۱۹۵۳ کارخانه آن به اوتسونوميا (utsonomiya) انتقال يافته و توليد انبوه آن شروع شد. در سال ۱۹۵۶ اين فرد اولين کسی بود که موضوع استفاده از فولاد ضد زنگ را برای ساخت کوليس مطرح کرد. ۷ سال بعد در سال ۱۹۶۳ ميتوتويو بيش از يک ميليون کوليس توليد کرد. در همان سال توليد کوليس ساعتی آغاز شد و به دنبال آن کوليس‌های ديجيتالی و سپس کوليسهای ضد زنگ که در مقابل آب و روغن مقاوم بودند توليد شد. کوليس‌های کار سنگين که طول ۴۵۰ ميليمتر و بيشتر را اندازه‌گيری می‌کنند از سال ۱۹۶۱ ساخته شدند. امروزه کوليس‌هايی که طول ۲۰۰۰ ميليمتر را اندازه‌ می‌گيرند نيز توليد می‌شود. بدنه اين نوع از کوليس‌ها از فيبرهای کربنی است تا سبک باشند و معضل بزرگ اين کوليس‌ها که سنگينی آنها است را بدين‌گونه رفع کرده‌اند.

کولیس وسیله ای است که برای اندازه گیری قطرهای داخلی و خارجی - ضخا مت - طول- از آن استفاده می شود کولیس مطابق شکل زیر شامل یک خط کش مدرج "(mainscale )و یک ورنیه متحرک درست شده است.   خط کش ثابت برحسب سانتیمتر و میلیمتر است ورنیه دارای دو شاخک( JAWS) است از شاخک‌های کوچک برای اندازه گیری قطر داخلی و ازشاخک‌های بزرگ برای اندازه گیری قطر خارجی اجسام استفاده می شود.

ورنیه شامل 10 قسمت بوده و 9 میلیمتر استبنا براین می توان با این کولیس به آسانی تا 1.10 میلیمتر را اندازهگرفت. دقت اندازه گیری کولیس از تقسیم کردن یک درجه خط کش به تعداد تقسیمات ورنیه به دست می‌آید.

برای اندازه گیری عمق در بعضی از انواع کولیس ها یک تیغه باریک وجود دارد که به ورنیه متصلبوده و با آن حرکت می‌کند. وقتی صفر ورنیه بر صفر خط کش منطبق باشد انتهای تیغه بر انتهای خط کش منطبق می‌شود.

اندازه گيری قطر يا طول

اندازه گيری قطر داخلی

برای اندازه گيری قطر داخلی مثلا قطر يک لوله دو شاخک بالايی را در داخل لوله فرو می‌برند و ورنيه را برای خط کش آنقدر جابجا می‌کنند تا دو شاخک با جدار داخلی لوله تماس پيدا کنند. کوليس تا حدی در داخل لوله می‌چرخانند تا دو شاخک بر قطر لوله منطبق گردد. در اين حالت قطر داخلی را با روش قبلی از روی خط کش و ورنيه می‌خوانند.

نحوه اندازه گیری با کولیس

  ابتدا جسم مورد نظر( قطر خارجی یا طول و قطر داخلی)در بین شاخک‌های ثابت و متحرک طوری قرار میدهیم که بترتیب هر کدام ازدو شاخک (بالایی یا پایینی )با بدنه جسم تماس داشته باشند. سپس عددی که صفر ورنیه در مقابل آن قرار دارد و یا از آن گذشته است را مطابق شکل22 میلیمتر و سپس از روی ورنیه درجات از درجات ورنیه را پیدا می‌کننیم که درست در برابر یکی از درجات خط کش قرار گرفته باشند مثل شکل 6/0میلیمتر که میتوانیم حالا بگوییم اندازه قطر خارجی 6/22    میلی متر است.

 گردآورنده: سعید پورسعیدی